Đến năm 2015, Việt Nam vẫn chưa ban hành được một tiêu chuẩn nào về thực phẩm chức năng... Năm 2000, Việt Nam mới chỉ có 13 cơ sở sản xuất 63 sản phẩm thực phẩm chức năng. Năm 2013 đã tăng lên 3.512 cơ sở với 6.851 sản phẩm.
Do sự phát triển quá nóng nên thị trường thực phẩm chức năng thời gian qua khá lộn xộn. Tình trạng thực phẩm chức năng bị làm giả, nhái ngày càng nhiều, các văn bản quản lý hiện chưa đầy đủ và còn khiếm khuyết.
Từ đầu năm 2015 đến nay, Bộ Y tế đã xử lý 119 cơ sở vi phạm về an toàn thực phẩm với tổng số tiền phạt hơn 2,2 tỷ đồng, trong đó có 100 cơ sở vi phạm về quảng cáo thực phẩm chức năng bị xử phạt hơn 1,8 tỷ đồng.
Bộ đã thu hồi 11 giấy xác nhận công bố phù hợp quy định an toàn thực phẩm, thu hồi 5 giấy xác nhận nội dung quảng cáo đối với các công ty vi phạm về thực phẩm chức năng.
Quảng cáo còn thả nổi
Theo ông Nguyễn Thanh Phong, Cục trưởng Cục An toàn Thực phẩm, Bộ Y tế, nhiều doanh nghiệp muốn bán nhiều sản phẩm thu lợi nhuận nên đã bất chấp sai phạm, cố tình quảng cáo thổi phồng, sai sự thật, gây thiệt hại cho người tiêu dùng.
Trong số những vi phạm về thực phẩm chức năng, vi phạm về quảng cáo chiếm tỷ lệ cao nhất. Có những thời điểm, hơn 53% số lượng doanh nghiệp vi phạm liên quan tới quảng cáo.
Ông Trần Đáng, Chủ tịch Hiệp hội Thực phẩm Chức năng Việt Nam thẳng thắn nhận xét, nhiều doanh nghiệp đã công bố thái quá về tác dụng với sức khỏe của sản phẩm như thuốc chữa bệnh. Điều kiện để sản xuất thực phẩm chức năng đang đối mặt với nguy cơ: ai sản xuất cũng được, công thức, thành phần tùy tiện.
Chính điều này đã khiến sản xuất thực phẩm chức năng ở Việt Nam bùng nổ. Năm 2000, Việt Nam mới chỉ có 13 cơ sở sản xuất 63 sản phẩm thực phẩm chức năng. Năm 2013 đã tăng lên 3.512 cơ sở với 6.851 sản phẩm.
Đến năm 2015, Việt Nam vẫn chưa ban hành được một tiêu chuẩn nào về thực phẩm chức năng. Theo ông Trần Đáng, các văn bản quản lý chưa đầy đủ và còn khiếm khuyết quá nhiều.
Ví dụ, quy định về điều kiện sản xuất, kinh doanh thực phẩm chức năng được ghi trong điều 14 Thông tư 43 ngày 24/11/2014: “Thực hiện theo quy định tại điều 3 Thông tư số 16 ngày 22/10/2012 của Bộ trưởng Bộ Y tế”.
Điều 3 Thông tư 16 lại ghi: “Đối với cơ sở vật chất, trang thiết bị dụng cụ và người trực tiếp sản xuất thực phẩm chức năng, thực phẩm tăng cường vi chất dinh dưỡng, phụ gia thực phẩm, chất hỗ trợ chế biến thực phẩm phải tuân thủ theo các yêu cầu quy định tại các điều 1,2,3, Thông tư số 15 ngày 12/9/2012 của Bộ Y tế”.
Theo ông Trần Đáng, đây là những yêu cầu rất chung chung cho thực phẩm thường, ví dụ như cơ sở sản xuất nước đóng chai, cơ sở làm bánh trung thu, cơ sở thức ăn đường phố, cơ sở chế biến thịt lợn, cơ sở đóng gói phụ gia, cơ sở sản xuất mì ăn liền, cơ sở nước mắm, cơ sở sản xuất muối.
Chuẩn hóa văn bản pháp luật
Theo đánh giá của Hiệp hội Thực phẩm chức năng Việt Nam, các nguy cơ mất an toàn về sản xuất thực phẩm chức năng đang bộc lộ rất trầm trọng do thiếu quy định phù hợp về điều kiện nguồn nguyên liệu (GAP), điều kiện về sản xuất (GMP), điều kiện về kiểm nghiệm (GLP) và điều kiện về phân phối.
Trong khi đó lại thiếu quy định điều kiện để sản phẩm được lưu hành. Thiếu quy định đánh giá tính chất lượng, tính an toàn, tính hiệu quả. Thiếu quy định về công bố của thực phẩm chức năng, chưa có chương trình đánh giá nguy cơ thực phẩm chức năng.
Ông Lê Văn Truyền, nguyên Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết, năm 1996, Bộ Y tế chính thức ban hành lộ trình cho các công ty/nhà máy dược phẩm phải áp dụng tiêu chuẩn thực hành tốt sản xuất theo quy định của Tổ chức Y tế Thế giới (GMP-WHO). Không ít công ty kêu trời với hàng trăm lý do, với cả thái độ chống đối.
Nhưng rồi, cho đến nay, những nhà máy sản xuất dược phẩm đều tuân thủ tốt GMP-WHO. Vậy thì sao ngành thực phẩm chức năng lại không áp dụng nguyên tắc thực hành sản xuất tốt thực phẩm chức năng?
Theo các chuyên gia, thực hành sản xuất tốt thực phẩm chức năng (GMP-TPCN) là yêu cầu cơ bản cần thiết cho sản xuất thực phẩm chức năng, không chỉ đảm bảo lợi ích cho người tiêu dùng mà còn đảm bảo cho sự phát triển của các doanh nghiệp.
Phần lớn các nước hiện nay đều bắt buộc áp dụng tiêu chuẩn thực hành sản xuất tốt thì sản phẩm mới được lưu hành, xuất khẩu và nhập khẩu.
Việc áp dụng GMP-TPCN sẽ giúp doanh nghiệp cải thiện cơ bản và toàn diện theo hướng tiêu chuẩn hóa điều kiện sản xuất bao gồm điều kiện về cơ sở nhà xưởng, trang thiết bị dụng cụ, con người và quy trình sản xuất, qua đó đáp ứng yêu cầu pháp luật về quản lý an toàn thực phẩm cũng như xu thế hội nhập quốc tế hiện nay...
Thứ Sáu, 29 tháng 4, 2016
Thị trường thực phẩm chức năng phát triển mạnh mẽ tại Việt nam
Trả lời Bloomberg mới đây, CEO Phạm Thị Việt Nga cho biết Công ty cổ phần dược Hậu Giang (Mã CK: DHG) muốn nâng tỷ lệ đóng góp doanh thu của thực phẩm chức năng lên 15% trong 5 năm tới, từ 8% hiện tại. Bà Nga từ chối thông tin chi tiết về doanh thu và lợi nhuận của mảng này.
Trong báo cáo kết quả kinh doanh hợp nhất quý I của DHG cho thấy, trong số 17 công ty con có tới 14 công ty kinh doanh thực phẩm chức năng.
CEO các hãng dược phẩm Việt Nam trong nhóm dẫn đầu rất ngại ngùng tiết lộ khi được hỏi về tình hình sản xuất, kinh doanh thực phẩm chức năng. Tuy nhiên, họ đều đang âm thầm tham gia vào thị trường hấp dẫn này.
Công ty cổ phần Traphaco (Mã CK: TRA) đang chứng tỏ khả năng của mình ở thị trường mới. Có thế mạnh về sản phẩm đông dược, công ty nhanh chóng lấn sân sang phân khúc thực phẩm chức năng. Chỉ riêng hai sản phẩm nổi bật về não và gan đã đem về doanh thu gần 200 tỷ đồng mỗi năm cho công ty. Tổng doanh thu của công ty tăng nhanh từ dưới 900 tỷ năm 2010 đến cuối năm ngoái đã đạt gần 1.700 tỷ đồng.
Ngoài ra, hàng loạt các công ty trong nước như Trung tâm Cao dược liệu công nghệ cao, Công ty TNHH Nhà Yến Nha Trang, Domesco Đồng Tháp, IMC, Sao Thái Dương, Dược phẩm Thành Đạt, Y tế Bình Nghĩa, Công ty CP Nam Dược... đang đua nhau đầu tư nhà xưởng, tung ra hàng loạt sản phẩm thực phẩm chức năng mới. Chiến lược của hầu hết các doanh nghiệp nội địa này là có giá bán phù hợp túi tiền của số đông người tiêu dùng trong nước.
Khảo sát tại thị trường TP HCM, hiện thực phẩm chức năng bán khá phổ biến, hầu hết các tiệm thuốc tây đều không bỏ qua phân khúc này.
Chị Hoa, chủ tiệm thuốc trên đường Xô Viết Nghệ Tĩnh, quận Bình Thạnh cho ha, trước đây người tiêu dùng còn khá dè dặt với sản phẩm này nên lượng hàng bán ra không nhiều. Cửa hàng chỉ dám nhận một số sản phẩm có tiếng trên thị trường để bán với số lượng dè chừng. Một năm trở lại đây, sự quảng bá rộng rãi của sản phẩm thực phẩm chức năng đã khiến người dân có cái nhìn thiện cảm hơn về loại thực phẩm này. Nhiều sản phẩm chăm sóc sức khỏe, sắc đẹp rất được ưa chuộng, mang lại lợi nhuận khá tốt cho tiệm thuốc tây của chị.
Còn Lan, nhân viên một tiệm thuốc tây lớn trên đường Nguyễn Hữu Cảnh (Bình Thạnh) cũng tiết lộ, tại tiệm thuốc tây này bán tới gần 300 loại thực phẩm chức năng, tăng 30% so với năm ngoái. Số lượng bán ra cũng khá tốt, vài chục sản phẩm một ngày. Hơn 50% sản phẩm chức năng tại đây là của doanh nghiệp Việt, số còn lại là nhập.
“Các đơn vị cung ứng sản phẩm chức năng gần đây cũng đưa ra khá nhiều ưu đãi cho các quầy thuốc. Có những sản phẩm mua 2 tặng một, ngoài ra còn được chiết khấu nên thay vì trước đây chỉ dành một góc nhỏ trong kệ thuốc cho thực phẩm chức năng, thì nay chúng tôi dành riêng một kệ để trưng bày tất cả các sản phẩm”, Lan nói.
Theo PGS-TS. Trần Đáng, Chủ tịch Hiệp hội Thực phẩm chức năng Việt Nam, chỉ trong vòng 3 năm (2011 - 2013) thị trường đã xuất hiện khoảng 10.000 loại sản phẩm, trong đó khoảng 40% là hàng nhập khẩu. Đến cuối năm 2012, gần như cả ngành dược Việt Nam tham gia vào lĩnh vực này với 1.781 doanh nghiệp sản xuất. Hiện tại, con số này đã tăng lên 3.500 doanh nghiệp.
“Sở dĩ các doanh nghiệp trong và ngoài nước đều đầu tư vào lĩnh vực này vì thực phẩm chức năng đã trở thành xu thế, nhu cầu của người tiêu dùng trong cuộc sống”, ông Đáng nói.
Ông Đáng cũng cho rằng, thị trường thực phẩm chức năng Việt Nam đang đối diện với nhiều thách thức. Trên thực tế, có những doanh nghiệp công bố không đúng chất lượng, thổi phồng công dụng sản phẩm như là "thần dược" khiến người tiêu dùng nghi ngờ về cả ngành này.
Các hãng trong nước dẫn đầu về số lượng, nhưng thương hiệu nước ngoài vẫn chiếm ưu thế hơn, một phần nhờ chịu chi cho quảng bá và lợi thế sản phẩm.
Amway, Herbalife và Nuskin đang là những cái tên được nhắc nhiều nhất trong nhóm kinh doanh thực phẩm chức năng theo hình thức đa cấp. Vào thị trường Việt Nam 6 năm, ban đầu Amway mở nhà máy sản xuất các sản phẩm gia dụng, trong đó có thực phẩm chức năng. Nhưng rất nhanh, từ vị trí thứ 3 trong cơ cấu doanh thu sản phẩm của Amway, thực phẩm chức năng đã vươn lên vị trí dẫn đầu. Ông How Kam Chiong, Tổng giám đốc Amway Việt Nam từng chia sẻ công ty đang kinh doanh 13 loại sản phẩm với tốc độ tăng trưởng ở thời điểm cao nhất là hơn 20%, dự đoán doanh thu sẽ tăng hơn 40% kể từ năm 2013.
Mới đây, nhà máy thứ 2 trị giá 20 triệu USD đã được Amway triển khai tại tỉnh Bình Dương, sẽ tập trung vào sản xuất thực phẩm chức năng. Doanh thu của Amway tại Việt Nam năm 2013 đạt 70 triệu USD.
Vào sau, nhưng Herbalife Việt Nam trong suốt 3 năm qua luôn đạt tăng trưởng hằng năm ở mức 50% trở lên, đứng ở vị trí thứ 16 của Herbalife toàn cầu về chỉ số phát triển kinh doanh. Sản phẩm chính của Herbalife là các sản phẩm giảm cân, bổ sung dinh dưỡng, tim mạch và chăm sóc sức khỏe, sắc đẹp.
Nuskin mới khai trương văn phòng tại TP HCM và Hà Nội đầu năm 2013, nhưng với danh mục khoảng 20 sản phẩm chống lão hóa và 5 sản phẩm thực phẩm chức năng, doanh thu của hãng này tăng trưởng 30-50%. Bà Pakapin Leevutinun, Chủ tịch điều hành Nuskin Thái Lan và Việt Nam từng khẳng định đạt doanh thu 15 triệu USD tại thị trường Việt Nam trong năm 2013.
Trong báo cáo kết quả kinh doanh hợp nhất quý I của DHG cho thấy, trong số 17 công ty con có tới 14 công ty kinh doanh thực phẩm chức năng.
CEO các hãng dược phẩm Việt Nam trong nhóm dẫn đầu rất ngại ngùng tiết lộ khi được hỏi về tình hình sản xuất, kinh doanh thực phẩm chức năng. Tuy nhiên, họ đều đang âm thầm tham gia vào thị trường hấp dẫn này.
Công ty cổ phần Traphaco (Mã CK: TRA) đang chứng tỏ khả năng của mình ở thị trường mới. Có thế mạnh về sản phẩm đông dược, công ty nhanh chóng lấn sân sang phân khúc thực phẩm chức năng. Chỉ riêng hai sản phẩm nổi bật về não và gan đã đem về doanh thu gần 200 tỷ đồng mỗi năm cho công ty. Tổng doanh thu của công ty tăng nhanh từ dưới 900 tỷ năm 2010 đến cuối năm ngoái đã đạt gần 1.700 tỷ đồng.
Ngoài ra, hàng loạt các công ty trong nước như Trung tâm Cao dược liệu công nghệ cao, Công ty TNHH Nhà Yến Nha Trang, Domesco Đồng Tháp, IMC, Sao Thái Dương, Dược phẩm Thành Đạt, Y tế Bình Nghĩa, Công ty CP Nam Dược... đang đua nhau đầu tư nhà xưởng, tung ra hàng loạt sản phẩm thực phẩm chức năng mới. Chiến lược của hầu hết các doanh nghiệp nội địa này là có giá bán phù hợp túi tiền của số đông người tiêu dùng trong nước.
Khảo sát tại thị trường TP HCM, hiện thực phẩm chức năng bán khá phổ biến, hầu hết các tiệm thuốc tây đều không bỏ qua phân khúc này.
Chị Hoa, chủ tiệm thuốc trên đường Xô Viết Nghệ Tĩnh, quận Bình Thạnh cho ha, trước đây người tiêu dùng còn khá dè dặt với sản phẩm này nên lượng hàng bán ra không nhiều. Cửa hàng chỉ dám nhận một số sản phẩm có tiếng trên thị trường để bán với số lượng dè chừng. Một năm trở lại đây, sự quảng bá rộng rãi của sản phẩm thực phẩm chức năng đã khiến người dân có cái nhìn thiện cảm hơn về loại thực phẩm này. Nhiều sản phẩm chăm sóc sức khỏe, sắc đẹp rất được ưa chuộng, mang lại lợi nhuận khá tốt cho tiệm thuốc tây của chị.
Còn Lan, nhân viên một tiệm thuốc tây lớn trên đường Nguyễn Hữu Cảnh (Bình Thạnh) cũng tiết lộ, tại tiệm thuốc tây này bán tới gần 300 loại thực phẩm chức năng, tăng 30% so với năm ngoái. Số lượng bán ra cũng khá tốt, vài chục sản phẩm một ngày. Hơn 50% sản phẩm chức năng tại đây là của doanh nghiệp Việt, số còn lại là nhập.
“Các đơn vị cung ứng sản phẩm chức năng gần đây cũng đưa ra khá nhiều ưu đãi cho các quầy thuốc. Có những sản phẩm mua 2 tặng một, ngoài ra còn được chiết khấu nên thay vì trước đây chỉ dành một góc nhỏ trong kệ thuốc cho thực phẩm chức năng, thì nay chúng tôi dành riêng một kệ để trưng bày tất cả các sản phẩm”, Lan nói.
Theo PGS-TS. Trần Đáng, Chủ tịch Hiệp hội Thực phẩm chức năng Việt Nam, chỉ trong vòng 3 năm (2011 - 2013) thị trường đã xuất hiện khoảng 10.000 loại sản phẩm, trong đó khoảng 40% là hàng nhập khẩu. Đến cuối năm 2012, gần như cả ngành dược Việt Nam tham gia vào lĩnh vực này với 1.781 doanh nghiệp sản xuất. Hiện tại, con số này đã tăng lên 3.500 doanh nghiệp.
“Sở dĩ các doanh nghiệp trong và ngoài nước đều đầu tư vào lĩnh vực này vì thực phẩm chức năng đã trở thành xu thế, nhu cầu của người tiêu dùng trong cuộc sống”, ông Đáng nói.
Ông Đáng cũng cho rằng, thị trường thực phẩm chức năng Việt Nam đang đối diện với nhiều thách thức. Trên thực tế, có những doanh nghiệp công bố không đúng chất lượng, thổi phồng công dụng sản phẩm như là "thần dược" khiến người tiêu dùng nghi ngờ về cả ngành này.
Các hãng trong nước dẫn đầu về số lượng, nhưng thương hiệu nước ngoài vẫn chiếm ưu thế hơn, một phần nhờ chịu chi cho quảng bá và lợi thế sản phẩm.
Amway, Herbalife và Nuskin đang là những cái tên được nhắc nhiều nhất trong nhóm kinh doanh thực phẩm chức năng theo hình thức đa cấp. Vào thị trường Việt Nam 6 năm, ban đầu Amway mở nhà máy sản xuất các sản phẩm gia dụng, trong đó có thực phẩm chức năng. Nhưng rất nhanh, từ vị trí thứ 3 trong cơ cấu doanh thu sản phẩm của Amway, thực phẩm chức năng đã vươn lên vị trí dẫn đầu. Ông How Kam Chiong, Tổng giám đốc Amway Việt Nam từng chia sẻ công ty đang kinh doanh 13 loại sản phẩm với tốc độ tăng trưởng ở thời điểm cao nhất là hơn 20%, dự đoán doanh thu sẽ tăng hơn 40% kể từ năm 2013.
Mới đây, nhà máy thứ 2 trị giá 20 triệu USD đã được Amway triển khai tại tỉnh Bình Dương, sẽ tập trung vào sản xuất thực phẩm chức năng. Doanh thu của Amway tại Việt Nam năm 2013 đạt 70 triệu USD.
Vào sau, nhưng Herbalife Việt Nam trong suốt 3 năm qua luôn đạt tăng trưởng hằng năm ở mức 50% trở lên, đứng ở vị trí thứ 16 của Herbalife toàn cầu về chỉ số phát triển kinh doanh. Sản phẩm chính của Herbalife là các sản phẩm giảm cân, bổ sung dinh dưỡng, tim mạch và chăm sóc sức khỏe, sắc đẹp.
Nuskin mới khai trương văn phòng tại TP HCM và Hà Nội đầu năm 2013, nhưng với danh mục khoảng 20 sản phẩm chống lão hóa và 5 sản phẩm thực phẩm chức năng, doanh thu của hãng này tăng trưởng 30-50%. Bà Pakapin Leevutinun, Chủ tịch điều hành Nuskin Thái Lan và Việt Nam từng khẳng định đạt doanh thu 15 triệu USD tại thị trường Việt Nam trong năm 2013.
Con người là giá trị cốt lõi trong việc triển khai GMP thực phẩm chức năng
Một cơ sở sản xuất thực phẩm chức năng (TPCN) tốt không chỉ cần trang bị máy móc hiện đại mà còn cần con người để điều phối và vận hành hệ thống đó để sản xuất ra những sản phẩm đạt chuẩn GMP. Có thể nói, nếu không có nguồn nhân sự tốt, nhà máy dù có hiện đại đến đâu đi chăng nữa thì cũng chỉ như một mảnh đất màu mỡ bị bỏ hoang.
Nhằm đảm bảo sự an toàn và chất lượng của các sản phẩm TPCN, tại các nước phát triển đều đưa ra hướng dẫn về Thực hành tốt sản xuất (GMP) trong TPCN. Không nằm ngoài xu thế đó, trong lộ trình hòa hợp tiêu chuẩn về TPCN tại khu vực ASEAN, dự kiến bắt đầu từ năm 2015, tại Việt Nam, các doanh nghiệp sản xuất TPCN sẽ đồng loạt triển khai GMP trong TPCN theo các khuyến cáo chung của ASEAN.
Năm 2009, Hiệp hội TPCN Việt Nam (VAFF) đã chủ động nguyên tắc GPM-HS (Good Manufacturing Practice Health Supplement) dựa trên bản Hướng dẫn GMP ASEAN và tính đến nay đã có 2 doanh nghiệp tại Việt Nam đạt được chứng nhận quan trọng này. Mục tiêu chính của GMP-HS là đảm bảo chất lượng của sản phẩm và sự an toàn của người sử dụng. Đồng thời, đây là cũng là cơ hội để các nhà sản xuất TPCN Việt Nam khẳng định thương hiệu trong lòng người tiêu dùng và “lấn sân” sang thị trường quốc tế.
Con người là giá trị cốt lõi
Yếu tố con người quyết định việc sản xuất ra một sản phẩm tốt và đảm bảo chất lượng cho toàn hệ thống. Vì vậy, cơ sở sản xuất cần có một đội ngũ nhân sự mạnh cả về số lượng lẫn trình độ chuyên môn. Mọi vị trí phải hiểu rõ trách nhiệm của mình và các trách nhiệm này được mô tả cụ thể và đầy đủ bằng văn bản, đặc biệt là các trưởng bộ phận (sản xuất, kiểm tra chất lượng…).
Để quản lý nhân sự, nhà quản lý cần phải có một hồ sơ tổ chức. Tất cả các cán bộ có trách nhiệm đều phải có bản mô tả công việc cụ thể và phải được giao quyền thích hợp để thực hiện các trách nhiệm đó. Nhiệm vụ của họ có thể được ủy quyền cho các cán bộ cấp phó có trình độ đạt yêu cầu. Không nên có những thiếu hụt cũng như sự chồng chéo trong trách nhiệm của các nhân viên liên quan đến việc áp dụng GMP-HS.
Đào tạo con người rất quan trọng
Tất cả các vị trí trong tổ chức phải được đào tạo thường xuyên về các nguyên tắc cơ bản trong GMP-HS và các công việc chuyên môn mà họ đang phụ trách. Việc này giúp cho các vị trí hiểu rõ hơn về GMP-HS và vai trò nguyên tắc này của đối với hoạt động sản xuất TPCN.
Năm 2007, Cục Quản lý Dược phẩm và Thực phẩm Mỹ (FDA) – cơ quan quản lý các sản phẩm liên quan đến sức khỏe thuộc Bộ Y tế và Dịch vụ nhân sinh Mỹ cũng ban hành Hướng dẫn Thực hành tốt sản xuấtTPCN. Trong đó, các yếu tố về nhân sự cũng được quy định rất chặt chẽ. Bên cạnh các yếu tố chuyên môn, FDA rất coi trọng việc đào tạo nhân sự.
Đánh giá về GMP, Lisa Thomas - Tổng Giám đốc Các chương trình về TPCN, Tổ chức NSF International (National Sanitation Foundation), cho biết: “Đào tạo nhân lực là việc cần thiết để duy trì các tiêu chuẩn cao về đảm bảo chất lượng cũng như thực hành tốt sản xuất TPCN. Quy tắc GMP (của FDA Mỹ) quy định rõ ràng các nhân viên tham gia sản xuất, đóng gói, dán nhãn hoặc tiếp xúc với các sản phẩm TPCN cần phải được đào tạo liên tục”.
Theo nguyên tắc GMP-HS do Hiệp hội TPCN Việt Nam ban hành, tất cả các nhân viên có nhiệm vụ trong khu vực sản xuất và có liên quan đến chất lượng sản phẩm cần được đào tạo theo kế hoạch.
Khi tham khảo 10 nội dung của Nguyên tắc GMP-HS, không ít doanh nghiệp cho rằng, có nhiều tiêu chí đang “đánh đố”, thậm chí làm ảnh hưởng đến việc sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. Nhưng theo ThS.DS Bùi Thị Hòa, áp dụng đúng lộ trình GMP-HS sẽ tạo thuận lợi cho doanh nghiệp. Chỉ cần tuân thủ tốt các nguyên tắc của GMP, sản phẩm tạo ra sẽ đạt chất lượng tốt, đem lại lòng tin cho người tiêu dùng, lòng tin ở cơ quan quản lý và khi đó, doanh nghiệp sẽ là người được lợi.
Ở các nước phát triển như Mỹ, EU, việc sản xuất TPCN phải có điều kiện là đạt được chứng nhận GMP về TPCN. Tại Việt Nam, hiện cả nước có hơn 3.500 cơ sở sản xuất TPCN nhưng Bộ Y tế vẫn chưa ban hành quy định việc áp dụng GMP-HS phải trở thành yêu cầu bắt buộc. Hiệp hội TPCN đã kiến nghị Bộ Y tế chỉ đạo các doanh nghiệp sản xuất TPCN thực hiện lộ trình bắt buộc đạt chứng nhận GMP-HS từ năm 2015-2020, góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm, đảm bảo cạnh tranh với sản phẩm nhập khẩu và tiến tới xuất khẩu sang nước ngoài.
Nhằm đảm bảo sự an toàn và chất lượng của các sản phẩm TPCN, tại các nước phát triển đều đưa ra hướng dẫn về Thực hành tốt sản xuất (GMP) trong TPCN. Không nằm ngoài xu thế đó, trong lộ trình hòa hợp tiêu chuẩn về TPCN tại khu vực ASEAN, dự kiến bắt đầu từ năm 2015, tại Việt Nam, các doanh nghiệp sản xuất TPCN sẽ đồng loạt triển khai GMP trong TPCN theo các khuyến cáo chung của ASEAN.
Năm 2009, Hiệp hội TPCN Việt Nam (VAFF) đã chủ động nguyên tắc GPM-HS (Good Manufacturing Practice Health Supplement) dựa trên bản Hướng dẫn GMP ASEAN và tính đến nay đã có 2 doanh nghiệp tại Việt Nam đạt được chứng nhận quan trọng này. Mục tiêu chính của GMP-HS là đảm bảo chất lượng của sản phẩm và sự an toàn của người sử dụng. Đồng thời, đây là cũng là cơ hội để các nhà sản xuất TPCN Việt Nam khẳng định thương hiệu trong lòng người tiêu dùng và “lấn sân” sang thị trường quốc tế.
Con người là giá trị cốt lõi
Yếu tố con người quyết định việc sản xuất ra một sản phẩm tốt và đảm bảo chất lượng cho toàn hệ thống. Vì vậy, cơ sở sản xuất cần có một đội ngũ nhân sự mạnh cả về số lượng lẫn trình độ chuyên môn. Mọi vị trí phải hiểu rõ trách nhiệm của mình và các trách nhiệm này được mô tả cụ thể và đầy đủ bằng văn bản, đặc biệt là các trưởng bộ phận (sản xuất, kiểm tra chất lượng…).
Để quản lý nhân sự, nhà quản lý cần phải có một hồ sơ tổ chức. Tất cả các cán bộ có trách nhiệm đều phải có bản mô tả công việc cụ thể và phải được giao quyền thích hợp để thực hiện các trách nhiệm đó. Nhiệm vụ của họ có thể được ủy quyền cho các cán bộ cấp phó có trình độ đạt yêu cầu. Không nên có những thiếu hụt cũng như sự chồng chéo trong trách nhiệm của các nhân viên liên quan đến việc áp dụng GMP-HS.
Đào tạo con người rất quan trọng
Tất cả các vị trí trong tổ chức phải được đào tạo thường xuyên về các nguyên tắc cơ bản trong GMP-HS và các công việc chuyên môn mà họ đang phụ trách. Việc này giúp cho các vị trí hiểu rõ hơn về GMP-HS và vai trò nguyên tắc này của đối với hoạt động sản xuất TPCN.
Năm 2007, Cục Quản lý Dược phẩm và Thực phẩm Mỹ (FDA) – cơ quan quản lý các sản phẩm liên quan đến sức khỏe thuộc Bộ Y tế và Dịch vụ nhân sinh Mỹ cũng ban hành Hướng dẫn Thực hành tốt sản xuấtTPCN. Trong đó, các yếu tố về nhân sự cũng được quy định rất chặt chẽ. Bên cạnh các yếu tố chuyên môn, FDA rất coi trọng việc đào tạo nhân sự.
Đánh giá về GMP, Lisa Thomas - Tổng Giám đốc Các chương trình về TPCN, Tổ chức NSF International (National Sanitation Foundation), cho biết: “Đào tạo nhân lực là việc cần thiết để duy trì các tiêu chuẩn cao về đảm bảo chất lượng cũng như thực hành tốt sản xuất TPCN. Quy tắc GMP (của FDA Mỹ) quy định rõ ràng các nhân viên tham gia sản xuất, đóng gói, dán nhãn hoặc tiếp xúc với các sản phẩm TPCN cần phải được đào tạo liên tục”.
Theo nguyên tắc GMP-HS do Hiệp hội TPCN Việt Nam ban hành, tất cả các nhân viên có nhiệm vụ trong khu vực sản xuất và có liên quan đến chất lượng sản phẩm cần được đào tạo theo kế hoạch.
Khi tham khảo 10 nội dung của Nguyên tắc GMP-HS, không ít doanh nghiệp cho rằng, có nhiều tiêu chí đang “đánh đố”, thậm chí làm ảnh hưởng đến việc sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. Nhưng theo ThS.DS Bùi Thị Hòa, áp dụng đúng lộ trình GMP-HS sẽ tạo thuận lợi cho doanh nghiệp. Chỉ cần tuân thủ tốt các nguyên tắc của GMP, sản phẩm tạo ra sẽ đạt chất lượng tốt, đem lại lòng tin cho người tiêu dùng, lòng tin ở cơ quan quản lý và khi đó, doanh nghiệp sẽ là người được lợi.
Ở các nước phát triển như Mỹ, EU, việc sản xuất TPCN phải có điều kiện là đạt được chứng nhận GMP về TPCN. Tại Việt Nam, hiện cả nước có hơn 3.500 cơ sở sản xuất TPCN nhưng Bộ Y tế vẫn chưa ban hành quy định việc áp dụng GMP-HS phải trở thành yêu cầu bắt buộc. Hiệp hội TPCN đã kiến nghị Bộ Y tế chỉ đạo các doanh nghiệp sản xuất TPCN thực hiện lộ trình bắt buộc đạt chứng nhận GMP-HS từ năm 2015-2020, góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm, đảm bảo cạnh tranh với sản phẩm nhập khẩu và tiến tới xuất khẩu sang nước ngoài.
Các tổ chức chứng nhận thực phẩm chức năng độc lập tại Mỹ
Ngành thực phẩm chức năng đem lại lợi nhuận hàng chục tỷ USD mỗi năm cho nước Mỹ. Khác với dược phẩm, người dân có thể dễ dàng mua được các sản phẩm thực phẩm chức năng tại siêu thị và nhà thuốc mà không cần có đơn hoặc tư vấn của bác sỹ. Tuy nhiên, sự “đại trà” bao giờ cũng kéo theo một vấn đề lớn, đó là chất lượng “tạp nham”. Tại Mỹ, có ba tổ chức chứng nhận thực phẩm chức năng độc lập, đó là ConsumerLab.com, NSF International, và Dược điển Mỹ (USP). Họ được gọi là “bên thứ ba” (third party).
Bên thứ ba sẽ tiến hành đánh giá độ tinh khiết, hiệu lực, thành phần và các tiêu chuẩn khác của sản phẩm nhằm đưa những sản phẩm thực phẩm chức năng tốt đến gần hơn với người tiêu dùng. Họ có con dấu hoặc tem nhãn riêng, cho phép các nhà sản xuất dán trên bao bì sản phẩm đã trải qua kiểm nghiệm độc lập và đạt chất lượng.
Người Mỹ sử dụng thực phẩm chức năng với nhiều lý do khác nhau, bao gồm bổ sung dinh dưỡng mà chế độ ăn còn thiếu và cải thiện hoặc duy trì sức khỏe nói chung. Người lớn lại dùng các sản phẩm này để hỗ trợ một chức năng cụ thể, chẳng hạn như: Calci để phòng loãng xương, dầu cá cho sức khỏe tim mạch. Thanh niên hoặc người lớn trẻ tuổi lại có xu hướng dùng TPCN cho các mục đích ngắn hạn, chẳng hạn như tăng cường năng lượng hoặc tăng cường khả năng miễn dịch.
ConsumerLab.com
Đặc điểm: Công ty tư nhân, hoạt động thu lợi nhuận.
ConsumerLab.com có trụ sở lại Mỹ, Canada và Trung Quốc.
Chức năng: Tìm ra các sản phẩm có chất lượng tốt nhất thông qua kiểm định độc lập.
Website www.consumerlab.com, cung cấp các thông tin về phương pháp thử nghiệm và tiêu chuẩn. Người dùng khi đăng ký là thành viên của website sẽ có quyền truy cập:
Các công ty sẽ phải trả phí để kiểm nghiệm sản phẩm, người dùng mạng phải trả phí để được đọc các thông tin về kiểm nghiệm. Con dấu của ConsumerLab.com có thể được sử dụng trên nhãn sản phẩm, bao bì sản phẩm hoặc để quảng cáo và tiếp thị về sản phẩm.
NSF International
Đặc điểm: NSF International là một tổ chức phi lợi nhuận.
Chức năng: Bảo vệ và nâng cải thiện sức khỏe cộng đồng bằng cách cung cấp các giải pháp quản lý rủi ro hiệu quả cho doanh nghiệp, chính phủ và người tiêu dùng trên toàn thế giới. Xác nhận thực hành tốt sản xuất TPCN (GMP). Các công ty sẽ phải trả phí để NSF kiểm nghiệm sản phẩm.
Website www.nsfsport.com/sport_app.asp và www.nsf.org cung cấp danh sach các sản phẩm thực phẩm chức năng được NSF chứng nhận và nơi bán, các khóa đào tạo về GMP, … Con dấu của NSF Tnternational có thể được sử dụng trên nhãn sản phẩm, bao bì sản phẩm hoặc để quảng cáo và tiếp thị về sản phẩm.
Dược điển Hoa Kỳ (USP)
Đặc điểm: Dược điển Hoa Kỳ là tổ chức phi lợi nhuận.
Chức năng: Cải thiện sức khỏe toàn cầu thông qua các tiêu chuẩn công cộng và các chương trình liên quan để đảm bảo chất lượng, tính an toàn và hiệu quả của dược phẩm, thực phẩm và thực phẩm chức năng. Các công ty sẽ phải trả phí cho dịch vụ kiểm nghiệm sản phẩm của USP.
Website www.usp.org và /www.uspverified.org cung cấp danh sách các sản phẩm và nhãn hiệu có chứng nhận USP và địa chỉ mua. Đây cũng là nguồn cung cấp các thông tin hữu ích về thực phẩm chức năng và thuốc. Con dấu USP có thể được sử dụng trên nhãn sản phẩm, bao bì sản phẩm hoặc để quảng cáo và tiếp thị về sản phẩm.
Scott Ravech – Chủ tịch Ủy ban Thực phẩm bổ sung, Hiệp hội Khoa học kỹ thuật Enzyme (Mỹ), thành viên Hội đồng Trách nhiệm Dinh Dưỡng, từng ví bên thứ ba như một huấn luyện viên mẫn cán, giúp cho các vận động viên là các doanh nghiệp sản xuất đi đúng hướng và liên tục cải tiến quy trình để tạo ra những sản phẩm chất lượng nhất đến tay người tiêu dùng.
Bên thứ ba sẽ tiến hành đánh giá độ tinh khiết, hiệu lực, thành phần và các tiêu chuẩn khác của sản phẩm nhằm đưa những sản phẩm thực phẩm chức năng tốt đến gần hơn với người tiêu dùng. Họ có con dấu hoặc tem nhãn riêng, cho phép các nhà sản xuất dán trên bao bì sản phẩm đã trải qua kiểm nghiệm độc lập và đạt chất lượng.
Người Mỹ sử dụng thực phẩm chức năng với nhiều lý do khác nhau, bao gồm bổ sung dinh dưỡng mà chế độ ăn còn thiếu và cải thiện hoặc duy trì sức khỏe nói chung. Người lớn lại dùng các sản phẩm này để hỗ trợ một chức năng cụ thể, chẳng hạn như: Calci để phòng loãng xương, dầu cá cho sức khỏe tim mạch. Thanh niên hoặc người lớn trẻ tuổi lại có xu hướng dùng TPCN cho các mục đích ngắn hạn, chẳng hạn như tăng cường năng lượng hoặc tăng cường khả năng miễn dịch.
ConsumerLab.com
Đặc điểm: Công ty tư nhân, hoạt động thu lợi nhuận.
ConsumerLab.com có trụ sở lại Mỹ, Canada và Trung Quốc.
Chức năng: Tìm ra các sản phẩm có chất lượng tốt nhất thông qua kiểm định độc lập.
Website www.consumerlab.com, cung cấp các thông tin về phương pháp thử nghiệm và tiêu chuẩn. Người dùng khi đăng ký là thành viên của website sẽ có quyền truy cập:
- Báo cáo đánh giá về sản phẩm;
- Các sản phẩm đã được phê duyệt (bao gồm cả giá cả so sánh);
- Thông tin về thực phẩm chức năng sản phẩm bị thu hồi, cảnh báo;
- Thông tin lâm sàng;
- Báo cáo khảo sát hàng năm về vitamin, thực phẩm chức năng và các thông tin khác.
Các công ty sẽ phải trả phí để kiểm nghiệm sản phẩm, người dùng mạng phải trả phí để được đọc các thông tin về kiểm nghiệm. Con dấu của ConsumerLab.com có thể được sử dụng trên nhãn sản phẩm, bao bì sản phẩm hoặc để quảng cáo và tiếp thị về sản phẩm.
NSF International
Đặc điểm: NSF International là một tổ chức phi lợi nhuận.
Chức năng: Bảo vệ và nâng cải thiện sức khỏe cộng đồng bằng cách cung cấp các giải pháp quản lý rủi ro hiệu quả cho doanh nghiệp, chính phủ và người tiêu dùng trên toàn thế giới. Xác nhận thực hành tốt sản xuất TPCN (GMP). Các công ty sẽ phải trả phí để NSF kiểm nghiệm sản phẩm.
Website www.nsfsport.com/sport_app.asp và www.nsf.org cung cấp danh sach các sản phẩm thực phẩm chức năng được NSF chứng nhận và nơi bán, các khóa đào tạo về GMP, … Con dấu của NSF Tnternational có thể được sử dụng trên nhãn sản phẩm, bao bì sản phẩm hoặc để quảng cáo và tiếp thị về sản phẩm.
Dược điển Hoa Kỳ (USP)
Đặc điểm: Dược điển Hoa Kỳ là tổ chức phi lợi nhuận.
Chức năng: Cải thiện sức khỏe toàn cầu thông qua các tiêu chuẩn công cộng và các chương trình liên quan để đảm bảo chất lượng, tính an toàn và hiệu quả của dược phẩm, thực phẩm và thực phẩm chức năng. Các công ty sẽ phải trả phí cho dịch vụ kiểm nghiệm sản phẩm của USP.
Website www.usp.org và /www.uspverified.org cung cấp danh sách các sản phẩm và nhãn hiệu có chứng nhận USP và địa chỉ mua. Đây cũng là nguồn cung cấp các thông tin hữu ích về thực phẩm chức năng và thuốc. Con dấu USP có thể được sử dụng trên nhãn sản phẩm, bao bì sản phẩm hoặc để quảng cáo và tiếp thị về sản phẩm.
Scott Ravech – Chủ tịch Ủy ban Thực phẩm bổ sung, Hiệp hội Khoa học kỹ thuật Enzyme (Mỹ), thành viên Hội đồng Trách nhiệm Dinh Dưỡng, từng ví bên thứ ba như một huấn luyện viên mẫn cán, giúp cho các vận động viên là các doanh nghiệp sản xuất đi đúng hướng và liên tục cải tiến quy trình để tạo ra những sản phẩm chất lượng nhất đến tay người tiêu dùng.
GMP sẽ tạo sân chơi bình đẳng và minh bạch cho các doanh nghiệp sản xuất thực phẩm chức năng
Chúng ta đã hội nhập sâu rộng hơn với thế giới, trong đó có TPP, ASEAN và nhiều hiệp định song phương và đa phương khác. Thế nên, nếu doanh nghiệp TPCN Việt không sớm áp dụng Thực hành sản xuất tốt (GMP) Thực phẩm chức năng thì doanh nghiệp dễ thua ngay trên sân nhà.
Đây là khẳng định của TS. Nguyễn Thanh Phong - Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế tại Hội thảo Giới thiệu tài liệu Thực hành sản xuất tốt (GMP) Thực phẩm chức năng (TPCN) diễn ra tại Hà Nội ngày 29/3/2016 do Cục An toàn thực phẩm tổ chức để lấy ý kiến của các chuyên gia, doanh nghiệp và người dân cho Dự thảo lần cuối Quy chế Thực hành sản xuất tốt (GMP) TPCN trước khi trình Bộ trưởng Bộ Y tế ra quyết định ban hành.
Theo TS. Nguyễn Thanh Phong, chúng ta có lợi thế rất to lớn từ nguồn dược liệu thiên nhiên cực kỳ phong phú cùng nền y học cổ truyền phát triển qua hàng nghìn năm. Doanh nghiệp Việt Nam cần GMP không chỉ để giữ vững thị trường trong nước mà còn để doanh nghiệp có thể vươn tầm ra thế giới. Không có lý do gì mà sản phẩm TPCN của Việt Nam không thể cạnh tranh được với các sản phẩm cùng loại trên thị trường thế giới nếu chúng ta biết tận dụng được các lợi thế kể trên.
Ngoài ra, GMP cũng sẽ tạo sân chơi bình đẳng và minh bạch cho các doanh nghiệp TPCN. GMP sẽ giúp đảm bảo tốt hơn chất lượng của các sản phẩm TPCN đang có trên thị trường. Chính vì vậy, Cục rất mong sớm có lộ trình áp dụng GMP TPCN.
Cũng theo TS. Phong, sau những Hội thảo xin ý kiến chuyên gia, doanh nghiệp và cộng đồng trong năm 2015, Cục An toàn thực phẩm đã nghiên cứu kỹ các ý kiến góp ý để hoàn thiện dự thảo. Cục trưởng mong sẽ tiếp tục nhận được thêm nhiều góp ý để chỉnh sửa dự thảo lần cuối trước khi trình Bộ trưởng Bộ Y tế ra quyết định ban hành.
Đây là khẳng định của TS. Nguyễn Thanh Phong - Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế tại Hội thảo Giới thiệu tài liệu Thực hành sản xuất tốt (GMP) Thực phẩm chức năng (TPCN) diễn ra tại Hà Nội ngày 29/3/2016 do Cục An toàn thực phẩm tổ chức để lấy ý kiến của các chuyên gia, doanh nghiệp và người dân cho Dự thảo lần cuối Quy chế Thực hành sản xuất tốt (GMP) TPCN trước khi trình Bộ trưởng Bộ Y tế ra quyết định ban hành.
Theo TS. Nguyễn Thanh Phong, chúng ta có lợi thế rất to lớn từ nguồn dược liệu thiên nhiên cực kỳ phong phú cùng nền y học cổ truyền phát triển qua hàng nghìn năm. Doanh nghiệp Việt Nam cần GMP không chỉ để giữ vững thị trường trong nước mà còn để doanh nghiệp có thể vươn tầm ra thế giới. Không có lý do gì mà sản phẩm TPCN của Việt Nam không thể cạnh tranh được với các sản phẩm cùng loại trên thị trường thế giới nếu chúng ta biết tận dụng được các lợi thế kể trên.
Ngoài ra, GMP cũng sẽ tạo sân chơi bình đẳng và minh bạch cho các doanh nghiệp TPCN. GMP sẽ giúp đảm bảo tốt hơn chất lượng của các sản phẩm TPCN đang có trên thị trường. Chính vì vậy, Cục rất mong sớm có lộ trình áp dụng GMP TPCN.
Cũng theo TS. Phong, sau những Hội thảo xin ý kiến chuyên gia, doanh nghiệp và cộng đồng trong năm 2015, Cục An toàn thực phẩm đã nghiên cứu kỹ các ý kiến góp ý để hoàn thiện dự thảo. Cục trưởng mong sẽ tiếp tục nhận được thêm nhiều góp ý để chỉnh sửa dự thảo lần cuối trước khi trình Bộ trưởng Bộ Y tế ra quyết định ban hành.
Thực hành tốt sản xuất TPCN sẽ giúp doanh nghiệp thuận lợi hơn trong xuất khẩu
Sự hỗn loạn của thị trường thực phẩm chức năng (TPCN) thời gian qua khiến người tiêu dùng hoang mang. Vì vậy, áp dụng tiêu chuẩn GMP (thực hành sản xuất tốt) đối với TPCN là cách tối ưu để kiểm soát mặt hàng này.
Chỉ 50% cơ sở sản xuất đạt tiêu chuẩn ASEAN
TS. Nguyễn Thanh Phong - Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm (ATTP) - cho biết: Từ đầu năm đến nay, Cục ATTP đã xử phạt 112 cơ sở vi phạm với tổng số tiền trên 2 tỷ đồng, trong đó, 95 cơ sở vi phạm về quảng cáo bị xử phạt trên 1,7 tỷ đồng. Vi phạm chủ yếu xảy ra tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh. “Tình trạng doanh nghiệp, nhà phân phối quảng cáo công dụng như thần dược của TPCN khiến không ít người tiêu dùng bị nhầm lẫn và chịu cảnh “tiền mất, tật mang” - TS. Nguyễn Thanh Phong lo lắng.
Đồng tình quan điểm trên, PGS.TS Trần Đáng - Chủ tịch Hiệp hội TPCN Việt Nam thừa nhận: Ngành TPCN Việt Nam - đang tồn tại quá nhiều bất cập: Sản xuất TPCN bị thả nổi; điều kiện lưu hành TPCN ở Việt Nam quá dễ. Việt Nam chưa quy định cụ thể những thành phần được phép có trong TPCN và những thành phần phải cấm. Bên cạnh đó, việc công bố tác dụng đối với sức khỏe của TPCN còn thả nổi; tình trạng TPCN xách tay, lậu tràn lan lưu hành, không bảo đảm an toàn… gây thiệt hại cho người tiêu dùng.
Ông Nguyễn Xuân Hoàng - Phó Chủ tịch Hiệp hội TPCN thông tin: Nếu thực hiện đánh giá, kiểm định chất lượng tổ chức thực hành sản xuất TPCN theo tiêu chuẩn khu vực ASEAN, chỉ khoảng 50% trong số hơn 1.000 DN sản xuất TPCN của Việt Nam đáp ứng được yêu cầu.
Lý giải về vấn đề này, theo ông Hoàng, điều kiện đủ để đăng ký sản xuất TPCN của Việt Nam quá dễ, tương tự các cơ sở sản xuất thực phẩm bình thường.
Hoàn thiện công cụ quản lý
TS. Nguyễn Thanh Phong khẳng định: Không thể để thị trường TPCN bát nháo như hiện nay và phải nhanh chóng tiếp cận nền sản xuất áp dụng tiêu chuẩn GMP - TPCN trong tương lai gần.
Theo đó, Dự thảo Tiêu chuẩn thực hành sản xuất tốt TPCN sẽ góp phần giúp cơ quan quản lý siết chặt hoạt động sản xuất, kinh doanh TPCN ngay từ khâu sản xuất. Cụ thể: Tiêu chuẩn GMP sẽ đưa ra những nguyên tắc chung, những quy định, hướng dẫn các nội dung cơ bản về điều kiện sản xuất; áp dụng cho các cơ sở sản xuất, gia công, đóng gói TPCN… nhằm đảm bảo sản phẩm đạt chất lượng và an toàn. Tiêu chuẩn GMP được thông qua sẽ giúp cơ quan quản lý siết chặt hoạt động sản xuất - kinh doanh TPCN ngay từ khâu sản xuất; tạo thị trường cạnh tranh lành mạnh giữa các doanh nghiệp.Theo lộ trình, sau khi xin ý kiến các bộ, ban, ngành, doanh nghiệp và địa phương, sẽ cố gắng áp dụng tiêu chuẩn GMP vào năm 2018.
Hiệp hội TPCN Việt Nam đã kiến nghị Bộ Y tế chỉ đạo các doanh nghiệp sản xuất TPCN thực hiện lộ trình bắt buộc đạt chứng nhậnGMP từ năm 2015 – 2020; góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm, đảm bảo cạnh tranh với sản phẩm nhập khẩu và tiến tới xuất khẩu sang nước ngoài.
Thực hành tốt sản xuất TPCN sẽ giúp doanh nghiệp thuận lợi hơn trong xuất khẩu. Đây cũng là quy định bắt buộc trong lộ trình Hòa hợp tiêu chuẩn về kỹ thuật trong khối ASEAN.
Theo Báo công thương
Chỉ 50% cơ sở sản xuất đạt tiêu chuẩn ASEAN
TS. Nguyễn Thanh Phong - Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm (ATTP) - cho biết: Từ đầu năm đến nay, Cục ATTP đã xử phạt 112 cơ sở vi phạm với tổng số tiền trên 2 tỷ đồng, trong đó, 95 cơ sở vi phạm về quảng cáo bị xử phạt trên 1,7 tỷ đồng. Vi phạm chủ yếu xảy ra tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh. “Tình trạng doanh nghiệp, nhà phân phối quảng cáo công dụng như thần dược của TPCN khiến không ít người tiêu dùng bị nhầm lẫn và chịu cảnh “tiền mất, tật mang” - TS. Nguyễn Thanh Phong lo lắng.
Đồng tình quan điểm trên, PGS.TS Trần Đáng - Chủ tịch Hiệp hội TPCN Việt Nam thừa nhận: Ngành TPCN Việt Nam - đang tồn tại quá nhiều bất cập: Sản xuất TPCN bị thả nổi; điều kiện lưu hành TPCN ở Việt Nam quá dễ. Việt Nam chưa quy định cụ thể những thành phần được phép có trong TPCN và những thành phần phải cấm. Bên cạnh đó, việc công bố tác dụng đối với sức khỏe của TPCN còn thả nổi; tình trạng TPCN xách tay, lậu tràn lan lưu hành, không bảo đảm an toàn… gây thiệt hại cho người tiêu dùng.
Ông Nguyễn Xuân Hoàng - Phó Chủ tịch Hiệp hội TPCN thông tin: Nếu thực hiện đánh giá, kiểm định chất lượng tổ chức thực hành sản xuất TPCN theo tiêu chuẩn khu vực ASEAN, chỉ khoảng 50% trong số hơn 1.000 DN sản xuất TPCN của Việt Nam đáp ứng được yêu cầu.
Lý giải về vấn đề này, theo ông Hoàng, điều kiện đủ để đăng ký sản xuất TPCN của Việt Nam quá dễ, tương tự các cơ sở sản xuất thực phẩm bình thường.
Hoàn thiện công cụ quản lý
TS. Nguyễn Thanh Phong khẳng định: Không thể để thị trường TPCN bát nháo như hiện nay và phải nhanh chóng tiếp cận nền sản xuất áp dụng tiêu chuẩn GMP - TPCN trong tương lai gần.
Theo đó, Dự thảo Tiêu chuẩn thực hành sản xuất tốt TPCN sẽ góp phần giúp cơ quan quản lý siết chặt hoạt động sản xuất, kinh doanh TPCN ngay từ khâu sản xuất. Cụ thể: Tiêu chuẩn GMP sẽ đưa ra những nguyên tắc chung, những quy định, hướng dẫn các nội dung cơ bản về điều kiện sản xuất; áp dụng cho các cơ sở sản xuất, gia công, đóng gói TPCN… nhằm đảm bảo sản phẩm đạt chất lượng và an toàn. Tiêu chuẩn GMP được thông qua sẽ giúp cơ quan quản lý siết chặt hoạt động sản xuất - kinh doanh TPCN ngay từ khâu sản xuất; tạo thị trường cạnh tranh lành mạnh giữa các doanh nghiệp.Theo lộ trình, sau khi xin ý kiến các bộ, ban, ngành, doanh nghiệp và địa phương, sẽ cố gắng áp dụng tiêu chuẩn GMP vào năm 2018.
Hiệp hội TPCN Việt Nam đã kiến nghị Bộ Y tế chỉ đạo các doanh nghiệp sản xuất TPCN thực hiện lộ trình bắt buộc đạt chứng nhậnGMP từ năm 2015 – 2020; góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm, đảm bảo cạnh tranh với sản phẩm nhập khẩu và tiến tới xuất khẩu sang nước ngoài.
Thực hành tốt sản xuất TPCN sẽ giúp doanh nghiệp thuận lợi hơn trong xuất khẩu. Đây cũng là quy định bắt buộc trong lộ trình Hòa hợp tiêu chuẩn về kỹ thuật trong khối ASEAN.
Theo Báo công thương
Những lý do quan trọng hàng đầu khi triển khai GMP trong sản xuất thực phẩm chức năng
1. GMP là công cụ để đảm bảo sản xuất TPCN an toàn:
GMP thực sự là một công cụ có hiệu quả để bảo đảm an toàn thực phẩm (ATTP), có khả năng ngăn ngừa một cách chủ động nguy cơ ô nhiễm thực phẩm trong quá trình sản xuất, chế biến, tạo ra các sản phẩm an toàn cho người sử dụng. GMP là quy phạm sản xuất, tức là các biện pháp, thao tác thực hành cần tuân thủ ở từng công đoạn hoặc một phần công đoạn cho từng sản phẩm hoặc nhóm sản phẩm, từ khâu tiếp nhận nguyên liệu đến thành phẩm cuối cùng.
2. Đáp ứng xu thế quản lý ATTP trên thế giới:
Để có thể lấn sân sang thị trường quốc tế, các doanh nghiệp phải luôn cập nhật các xu thế mới và không được phép tụt hậu. Xu thế quản lý ATTP đang diễn ra trên phạm vi toàn cầu có các đặc điểm sau:
- Chuyển từ kiểm tra thành phẩm sang kiểm soát quá trình: cũng giống như việc kiểm tra sức khỏe tiền hôn nhân và trước khi mang thai, cha mẹ có khỏe mạnh thì mới sinh ra được những đứa con khỏe mạnh, không mắc bệnh di truyền. Sản phẩm TPCN muốn tốt thì phải chuẩn hóa từ khâu lựa chọn nguyên liệu, sản xuất ...
- Chuyển từ kiểm tra các chỉ tiêu chất lượng sản phẩm sang kiểm soát các yếu tố tác động tới chất lượng trong quá trình sản xuất.
- Chuyển từ loại bỏ thụ động các sản phẩm bị lỗi sang phòng ngừa chủ động và toàn diện các nguy cơ gây ra lỗi
- Chuyển từ kiểm tra độc lập sang công nhận, thừa nhận lẫn nhau
3. Đáp ứng yêu cầu của tiến trình hòa nhập và đỏi hỏi của thị trường:
Các nước gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) cũng như các tổ chức, hiệp định, liên minh quốc tế (ví dụ Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương TPP) đều phải chấp nhận sự hài hòa các quy định pháp luật cũng như hài hòa các tiêu chuẩn.
Trong Luật TPCN và Giáo dục DSHEA 1994 của Mỹ , một trong những ông lớn trong ngành TPCN, nhấn mạnh rằng TPCN phải tuân thủ GMP hiện tại. Luật TPCN của Hàn Quốc cũng quy định: thiết lập tiêu chuẩn GMP và áp dụng cho sản xuất TPCN. Các nước khác như Canada, Nhật Bản, Trung Quốc, Australia, Thái Lan, Malaysia, khối EU ... đều quy định áp dụng bắt buộc GMP cho sản xuất TPCN, và TPCN muốn nhập khẩu phải có chứng nhận GMP. Điều đó chứng tỏ tuân thủ GMP là yêu cầu của toàn nhân loại.
4. Xuất phát từ thực trạng sản xuất TPCN trong nước:
Hoạt động sản xuất TPCN ở Việt Nam đang bùng nổ nhưng mất kiểm soát. Bằng chứng là trong năm 2000 chúng ta mới có 13 cơ sở sản xuất với 63 sản phẩm TPCN, nhưng đến 2013 số cơ sở đã tăng lên 3512 với 6851 sản phẩm TPCN. Vậy mà đến nay, Bộ Y Tế vẫn chưa ban hành được một tiêu chuẩn nào về TPCN. Các văn bản chưa đầy đủ và còn nhiều khiếm khuyết. PGS.TS Trần Đáng lấy ví dụ:
- Quy định về điều kiện sản xuất, kinh doanh TPCN ghi trong Điều 14, Thông tư 43/2014/TT-BYT ngày 24/11/2014 Quy định về quản lý TPCN có viết: "Thực hiện theo quy định tại điều 3 Thông tư số 16/2012/TT-BYT của Bộ trưởng Bộ Y Tế".
- Điều 3, Thông tư 16/2012/TT-BYT ngày 22/10/2012 lại ghi: "Đối với cơ sở vật chất, trang thiết bị dụng cụ và người trực tiếp sản xuất TPCN, thực phẩm tăng cường vi chất dinh dưỡng, phụ gia thực phẩm, chất hỗ trợ chế biến thực phẩm phải tuân thủ theo các yêu cầu quy định tại các điều 1, 2, 3 Thông tư số 15/2012/TT-BYT ngày 12/9/2012 của Bộ Y Tế".
- Điều 1, 2, 3 Thông tư số 15/2012/TT-BYT ngày 12/9/2012 của Bộ Y Tế là: "Điều kiện chung bảo đảm ATTP đối với cơ sở sản xuất TPCN, trong đó:
+ Điều 1: Yêu cầu đối với cơ sở
+ Điều 2: Yêu cầu đối với trang thiết bị - dụng cụ
+ Điều 3: Yêu cầu đối với người trực tiếp sản xuất"
Đây là những yêu cầu rất chung chung cho thực phẩm thường như cơ sở sản xuất nước đóng chai, cơ sở làm bánh trung thu, cơ sở thức ăn đường phố, cơ sở chế biến thịt lợn ... với các yêu cầu rất đơn giản, từ nhà xưởng, trang thiết bị dụng cụ cho đến con người. Liệu rằng với những điều kiện như vậy có thể sản xuất ra các sản phẩm an toàn, hiệu quả?
Thêm vào đó, nguy cơ mất an toàn về sản xuất TPCN trong nước đang bộc lộ rất trầm trọng: thiếu quy định phù hợp về điều kiện nguồn nguyên liệu (GAP), điều kiện để sản phẩm được lưu hành, quy định về thành phần được phép sử dụng/thành phần cấm, cũng như quy định đánh giá chất lượng, tính an toàn, tính hiệu quả ... Thực trạng này cho thấy GMP là cần thiết và thực sự cấp bách lúc này.
5. GMP không chỉ đảm bảo để sản xuất ra TPCN chất lượng:
GMP còn là công cụ để:
- Sàng lọc, loại bỏ các cơ sở sản xuất TPCN không đủ điều kiện
- Giảm thiểu hàng giả, hàng lậu, hàng kém chất lượng
- Xây dựng ngành TPCN ở Việt Nam thành một ngành kinh tế - y tế, phát triển bền vững, lành mạnh vì sức khỏe người tiêu dùng.
6. Đem lại lợi ích cho cả doanh nghiệp, người tiêu dùng, ngành công nghiệp thực phẩm và cả chính phủ:
Áp dụng GMP TPCN sẽ đem lại rất nhiều lợi ích cho doanh nghiệp, trong đó lợi ích lớn nhất là khẳng định chất lượng và tạo dựng niềm tin, thương hiệu trong lòng người tiêu dùng. Đó là cơ sở để đưa TPCN thương hiệu Việt vươn tầm thế giới. Khi đó, người tiêu dùng không chỉ được sử dụng sản phẩm an toàn, chất lượng, mà còn tăng nhận thức về vệ sinh cơ bản, thêm tin tưởng vào hàng Việt Nam và cải thiện chất lượng cuộc sống.
Đối với ngành công nghiệp thực phẩm, áp dụng GMP TPCN giúp tăng số lượng người tiêu dùng, tăng độ tin cậy của Chính phủ, đảm bảo giá cả, tăng khả năng cạnh tranh và tiếp thị, giảm chi phí cho sản phẩm hỏng và thu hồi, cải tiến quá trình sản xuất và môi trường, cải tiến năng lực quản lý đảm bảo ATTP và tăng cơ hội kinh doanh, hội nhập.
Đối với Chính phủ, áp dụng GMP TPCN giúp cải thiện sức khỏe cộng đồng, nâng cao hiệu quả và kiểm soát ATTP, giảm chi phí cho sức khỏe cộng đồng, tạo điều kiện cho phát triển thương mại của đát nước, và tăng lòng tin của người dân vào việc cung cấp thực phẩm cũng như góp phần nâng cao vị thế của Việt nam trên thị trường khu vực và thế giới.
7. Cần tuân thủ GMP để kiểm soát tất cả các yếu tố liên quan đến chất lượng ATTP:
GMP TPCN là quy phạm sản xuất, là biện pháp, thao tác tực hành cần tuân thủ để kiểm soát tất cả các yếu tố liên quan đến chất lượng vệ sinh ATTP của sản phẩm trong quá trình sản xuất, chế biến, từ khâu tiếp nhận nguyên liệu đến sản phẩm cuối cùng. Với đặc điểm công nghệ và quy trình sản xuất TPCN không thể chỉ kiểm soát các điểm trọng yếu như kiểm soát sản xuất thực phẩm thường mà là kiểm soát toàn bộ quá trình sản xuất.
GMP thực sự là một công cụ có hiệu quả để bảo đảm an toàn thực phẩm (ATTP), có khả năng ngăn ngừa một cách chủ động nguy cơ ô nhiễm thực phẩm trong quá trình sản xuất, chế biến, tạo ra các sản phẩm an toàn cho người sử dụng. GMP là quy phạm sản xuất, tức là các biện pháp, thao tác thực hành cần tuân thủ ở từng công đoạn hoặc một phần công đoạn cho từng sản phẩm hoặc nhóm sản phẩm, từ khâu tiếp nhận nguyên liệu đến thành phẩm cuối cùng.
2. Đáp ứng xu thế quản lý ATTP trên thế giới:
Để có thể lấn sân sang thị trường quốc tế, các doanh nghiệp phải luôn cập nhật các xu thế mới và không được phép tụt hậu. Xu thế quản lý ATTP đang diễn ra trên phạm vi toàn cầu có các đặc điểm sau:
- Chuyển từ kiểm tra thành phẩm sang kiểm soát quá trình: cũng giống như việc kiểm tra sức khỏe tiền hôn nhân và trước khi mang thai, cha mẹ có khỏe mạnh thì mới sinh ra được những đứa con khỏe mạnh, không mắc bệnh di truyền. Sản phẩm TPCN muốn tốt thì phải chuẩn hóa từ khâu lựa chọn nguyên liệu, sản xuất ...
- Chuyển từ kiểm tra các chỉ tiêu chất lượng sản phẩm sang kiểm soát các yếu tố tác động tới chất lượng trong quá trình sản xuất.
- Chuyển từ loại bỏ thụ động các sản phẩm bị lỗi sang phòng ngừa chủ động và toàn diện các nguy cơ gây ra lỗi
- Chuyển từ kiểm tra độc lập sang công nhận, thừa nhận lẫn nhau
3. Đáp ứng yêu cầu của tiến trình hòa nhập và đỏi hỏi của thị trường:
Các nước gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) cũng như các tổ chức, hiệp định, liên minh quốc tế (ví dụ Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương TPP) đều phải chấp nhận sự hài hòa các quy định pháp luật cũng như hài hòa các tiêu chuẩn.
Trong Luật TPCN và Giáo dục DSHEA 1994 của Mỹ , một trong những ông lớn trong ngành TPCN, nhấn mạnh rằng TPCN phải tuân thủ GMP hiện tại. Luật TPCN của Hàn Quốc cũng quy định: thiết lập tiêu chuẩn GMP và áp dụng cho sản xuất TPCN. Các nước khác như Canada, Nhật Bản, Trung Quốc, Australia, Thái Lan, Malaysia, khối EU ... đều quy định áp dụng bắt buộc GMP cho sản xuất TPCN, và TPCN muốn nhập khẩu phải có chứng nhận GMP. Điều đó chứng tỏ tuân thủ GMP là yêu cầu của toàn nhân loại.
4. Xuất phát từ thực trạng sản xuất TPCN trong nước:
Hoạt động sản xuất TPCN ở Việt Nam đang bùng nổ nhưng mất kiểm soát. Bằng chứng là trong năm 2000 chúng ta mới có 13 cơ sở sản xuất với 63 sản phẩm TPCN, nhưng đến 2013 số cơ sở đã tăng lên 3512 với 6851 sản phẩm TPCN. Vậy mà đến nay, Bộ Y Tế vẫn chưa ban hành được một tiêu chuẩn nào về TPCN. Các văn bản chưa đầy đủ và còn nhiều khiếm khuyết. PGS.TS Trần Đáng lấy ví dụ:
- Quy định về điều kiện sản xuất, kinh doanh TPCN ghi trong Điều 14, Thông tư 43/2014/TT-BYT ngày 24/11/2014 Quy định về quản lý TPCN có viết: "Thực hiện theo quy định tại điều 3 Thông tư số 16/2012/TT-BYT của Bộ trưởng Bộ Y Tế".
- Điều 3, Thông tư 16/2012/TT-BYT ngày 22/10/2012 lại ghi: "Đối với cơ sở vật chất, trang thiết bị dụng cụ và người trực tiếp sản xuất TPCN, thực phẩm tăng cường vi chất dinh dưỡng, phụ gia thực phẩm, chất hỗ trợ chế biến thực phẩm phải tuân thủ theo các yêu cầu quy định tại các điều 1, 2, 3 Thông tư số 15/2012/TT-BYT ngày 12/9/2012 của Bộ Y Tế".
- Điều 1, 2, 3 Thông tư số 15/2012/TT-BYT ngày 12/9/2012 của Bộ Y Tế là: "Điều kiện chung bảo đảm ATTP đối với cơ sở sản xuất TPCN, trong đó:
+ Điều 1: Yêu cầu đối với cơ sở
+ Điều 2: Yêu cầu đối với trang thiết bị - dụng cụ
+ Điều 3: Yêu cầu đối với người trực tiếp sản xuất"
Đây là những yêu cầu rất chung chung cho thực phẩm thường như cơ sở sản xuất nước đóng chai, cơ sở làm bánh trung thu, cơ sở thức ăn đường phố, cơ sở chế biến thịt lợn ... với các yêu cầu rất đơn giản, từ nhà xưởng, trang thiết bị dụng cụ cho đến con người. Liệu rằng với những điều kiện như vậy có thể sản xuất ra các sản phẩm an toàn, hiệu quả?
Thêm vào đó, nguy cơ mất an toàn về sản xuất TPCN trong nước đang bộc lộ rất trầm trọng: thiếu quy định phù hợp về điều kiện nguồn nguyên liệu (GAP), điều kiện để sản phẩm được lưu hành, quy định về thành phần được phép sử dụng/thành phần cấm, cũng như quy định đánh giá chất lượng, tính an toàn, tính hiệu quả ... Thực trạng này cho thấy GMP là cần thiết và thực sự cấp bách lúc này.
5. GMP không chỉ đảm bảo để sản xuất ra TPCN chất lượng:
GMP còn là công cụ để:
- Sàng lọc, loại bỏ các cơ sở sản xuất TPCN không đủ điều kiện
- Giảm thiểu hàng giả, hàng lậu, hàng kém chất lượng
- Xây dựng ngành TPCN ở Việt Nam thành một ngành kinh tế - y tế, phát triển bền vững, lành mạnh vì sức khỏe người tiêu dùng.
6. Đem lại lợi ích cho cả doanh nghiệp, người tiêu dùng, ngành công nghiệp thực phẩm và cả chính phủ:
Áp dụng GMP TPCN sẽ đem lại rất nhiều lợi ích cho doanh nghiệp, trong đó lợi ích lớn nhất là khẳng định chất lượng và tạo dựng niềm tin, thương hiệu trong lòng người tiêu dùng. Đó là cơ sở để đưa TPCN thương hiệu Việt vươn tầm thế giới. Khi đó, người tiêu dùng không chỉ được sử dụng sản phẩm an toàn, chất lượng, mà còn tăng nhận thức về vệ sinh cơ bản, thêm tin tưởng vào hàng Việt Nam và cải thiện chất lượng cuộc sống.
Đối với ngành công nghiệp thực phẩm, áp dụng GMP TPCN giúp tăng số lượng người tiêu dùng, tăng độ tin cậy của Chính phủ, đảm bảo giá cả, tăng khả năng cạnh tranh và tiếp thị, giảm chi phí cho sản phẩm hỏng và thu hồi, cải tiến quá trình sản xuất và môi trường, cải tiến năng lực quản lý đảm bảo ATTP và tăng cơ hội kinh doanh, hội nhập.
Đối với Chính phủ, áp dụng GMP TPCN giúp cải thiện sức khỏe cộng đồng, nâng cao hiệu quả và kiểm soát ATTP, giảm chi phí cho sức khỏe cộng đồng, tạo điều kiện cho phát triển thương mại của đát nước, và tăng lòng tin của người dân vào việc cung cấp thực phẩm cũng như góp phần nâng cao vị thế của Việt nam trên thị trường khu vực và thế giới.
7. Cần tuân thủ GMP để kiểm soát tất cả các yếu tố liên quan đến chất lượng ATTP:
GMP TPCN là quy phạm sản xuất, là biện pháp, thao tác tực hành cần tuân thủ để kiểm soát tất cả các yếu tố liên quan đến chất lượng vệ sinh ATTP của sản phẩm trong quá trình sản xuất, chế biến, từ khâu tiếp nhận nguyên liệu đến sản phẩm cuối cùng. Với đặc điểm công nghệ và quy trình sản xuất TPCN không thể chỉ kiểm soát các điểm trọng yếu như kiểm soát sản xuất thực phẩm thường mà là kiểm soát toàn bộ quá trình sản xuất.
Đăng ký:
Bài đăng (Atom)